Yapay Zeka – Agent Types

 

Mehabalar bugünkü konumuz temel düzeyde ajan tipleri yani Agent Types. 

Temel düzeyde 4 farklı tip ajanımız bulunmakta. Bunlar ;

• Simple Reflex Agent (Basit Refleks Ajanları)
• Reflex Agent with State ( Durumlu Refleks Ajanlar)
• Goal Based Agent ( Amaç Tabanlı Ajanlar)
• Utility Based Agent ( Fayda Tabanlı Ajanlar )

Şimdi sırayla neler olduklarını yapılarını anlamaya başlayalım.

Simple Reflex Agent

Basit refleks ajanlarıdır. Yani dış dünyadan aldığı bir bilgiye yönelik tepki gösterir gibi aksiyonlar üretirler. Örneğin ;  ilk yazılarda örnek verdiğimiz vacuum cleaner örneğindeki gibi kirli ise temizle sonra diğer tarafa dön, temiz ise diğer tarafa dön şeklinde çalışan bir ajanı ele alalım. Tahmin ettiğiniz üzere dış dünyaya bakar kirli ise hemen temizleme işlemi yapar. Temiz ise hemen diğer tarafa döner. Extra hiç bir doğrulama mekanizması olmadan sadece o an için temel bir iki yargısı üzerine hemen aksiyonlar üreterek tabi rica-i (böyle mi yazılıyor emin değilim) ise deli danalar gibi ortalıkta işini yapmaktadır. Her taraf temiz olsa bile etrafı sağa sola dönerek etrafı kontrol etmeye devam edecektir.

Aslında Simple Reflex Agentların temel yapısı ;

[1]

yukarıdaki görüldüğü şekildedir.

Şekli biraz anlatacak olursak ;

Ajan  bulunduğu ortamdan, dış dünyadan sensörleri yardımıyla bilgiyi  alır. Sonra kendi hazır önceden belirlenmiş şartlarını göze alarak  o anki edindiği bilgiye göre hangi aksiyonu üretmesi gerektiğine karar verir. Ve bu aksiyonu actuatorleri yardımıyla gerçekleştirir.

Reflex Agent with State

Bu tip ajanlar yukarıdaki bahsettiğimiz simple reflex agentlar ile aynı özelliklere sahip olup aynı zamanda içinde bulunduğu ortamın önceki halini  de hafızasında tutar. Bir aksiyonu gerçekleştirmek için önceki durumlarında bilinmesi gerekiyorsa bu tip ajanları kullanmak daha uygundur. Örneğin ; bir mixer düşünelim sırasıyla A,B,C ürünleri içine konulduğunda kendi kendine karıştırsın ve uygun hale gelince dursun. Eger mixer ajanınızı Simple Reflex Agent olarak tasarlar ve C yi görünce karıştır olarak ayarlar iseniz kabınıza yanlızca C ürünü konulduğunda bile çalıştırmaya başlar. Ama ajanınız Reflex Agent with State tipinde bir ajan ise kabınıza B ürünü geldiğinde bir öncesinde A ürününün geldiğini unutmaz. Ve sırasıyla A,B,C ürünleri geldiğinde karıştırmaya başlar.

Reflex Agent with State ajanın temel yapısı ;

[1]

görselde görüldüğü gibidir. Şekle bakarsak bu ajanında dışarıdan sensörlerini kullanarak ortam hakkında bilgi aldığını ve anladığı durumu State olarak sakladığını ve dünyasının, ortamının nasıl değiştiğini anlayabildiğini görüyoruz. Bunun üzerine kendi temel şart ve kurallarına bağlı kalarak hangi aksiyonu üretmesi gerektiğine karar verir ve bu kararını actuatorleri yardımıyla gerçekleştirir.

Goal Based Agent

Amaç tabanlı ajanlar. Bu ajan tipimiz önceki anlattığımız ajanların özellikleri ne sahip ve ek olarak gerçekleştireceği aksiyonunda amacına uygun olup olmadığı da kontrol eder ve aksiyonunu öyle gerçekleştirir.

Bu ajanımızın temel yapısı ;

[1]

örüldüğü şekildedir. Burada önemi olan aksiyonu belirlerken amacımız doğrultusunda belirlendiğini bilmektir.

Utility Based Agent

Fayda tabanlı ajanlar. Bu ajanlar çevreden bilgiyi alsalar,uygun aksiyonu seçseler amaçlarına uygun olup olmadığına baksalar bile bu aksiyonun bir faydasının olup olmayacağını da gözetirler.

Bu ajanlarında temel yapısı ;

[1]

şeklindedir.

Ajanımız kendisine en son “Böyle bir durumda ne kadar mutlu olacağım” sorusunu sorar ve sonuca öyle karar verir.

Sonuc

Sizde farketmişsinizdir ki en temel bu 4 tip ajanımız bir birinin üzerine özellikler eklenerek oluşturulmuştur. Tabi ki bunlardan farklı bir çok tipte ajanlar var ama bunlar en temel olanlarıydı.

Yazımı okuduğunuz için teşekkürler. Eğer eksik, hata ve önerileriniz olursa yorumlara yazmayı unutmayın. Bende 1 dönem boyunca aldığım derslere dayanarak ve Artificial Intelligence Modern Approach Third Edition kitabından  faydalanarak hem kendime tekrar hemde merak edenlere bir fikir oluşturması sebebiyle bu yazıları yazıyorum. Görüşleriniz benim için önemli. İyi çalışmalar..

 

 

Kaynaklar

[1] Artificial Intelligence Modern Approach Third Edition Presentations Chapter 2